Уран (ҡәбилә)
Уран — башҡорт ҡәбиләһе. Төньяҡ башҡорттары төркөмсәһенә керә.
| Файл:Тамги уранцев.png Тамғалары | |
| Һаны һәм йәшәгән урыны | |
|---|---|
| |
| Тел | |
| Дин | |
Телдәре башҡорт теле төньяҡ-көнбайыш диалектының түбәнге ағиҙел-ыҡ һөйләшенә ҡарай[3].
Тарих
үҙгәртергәБашҡортостан Рус дәүләтенә ҡушылғандан һуң, ҡәбиләнең ерҙәре Уран улусын барлыҡҡа килтерә. Һуңыраҡ Уран улусы Ырымбур губернаһының Бөрө өйәҙе составына керә, ә 1865 йылда был өйәҙ Өфө губернаһына инә. 1798—1854 йылдарҙа, Башҡортостанда идара итеүҙең кантон системаһы осоронда, 2-се, 3-сө (артабан 14-се, 5-се) һәм 5-се (10-сы, 11-се) һәм 10-сы (12-се, 13-сө) башҡорт кантондарына ҡарай[2]. Генераль ер межеваниеһы һөҙөмтәләре буйынса, XIX быуат башына Уран улусы биләмәләре 76429 дисәтинә тәшкил итә[4]. Көнбайышта — йәнәй, төньяҡта — ғәйнә, көнсығышта — ирәкте һәм танып, көньяҡта — гәрәй һәм ыуаныш ҡәбиләләре урандарға күрше була[5][2].
Урынлашыуы
үҙгәртергә| Уран башҡорттары тораҡ пункттары[6][7] | ||
|---|---|---|
| РФ субъекты | Район | Тораҡ пункттар |
| Башҡортостан | Кушнаренко районы | Гөргөрөй |
| Яңауыл районы | Айбүләк, Аҡылбай, Ахтиял, Байсар, Булатйылға, Бәҙрәш разъезы, Бәҙрәш-Аҡтау, Вояҙы, Вәрәш, Вәрәшбаш, Гөтбөр, Иванай (Иманай), Истәк, Исхаҡ, Исәмәт (Ишмәт), Иҫке Артауыл, Иҫке Көйөк, Иҫке Уръя, Кесеҡор, Киҫәкҡайын, Ҡарман, Ҡарман-Аҡтау, Ҡарман станцияһы, Ҡом, Ҡомалаҡ, Ҡыҙылъяр, Сулпан, Султый, Сәңгекүл, Прогресс, Тартар, Ташйылға, Туртыҡ, Ураҡай, Ушъятау, Үрҙәк (Уткино), Хмелёвка, Һабансы (Сабанчи), Шишмә (Таш-Тау), Эткенә, Янбарис, Яңауыл, Яңғыҙнарат, Яңы Көйөк, Яңы Артауыл, Яңы Уръя һ. б. | |
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ История башкирских родов, 2015, с. 81
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Йәнғужин Р. З. Уран (ҡәбилә) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ История башкирских родов, 2015, с. 35
- ↑ Асфандияров А. З., 2009, с. 320
- ↑ История башкирских родов, 2015, с. 86
- ↑ Асфандияров А. З., 2009
- ↑ История башкирских родов, 2015, с. 63-81
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)
- Азнабаев Б. А. Копия жалованной грамоты Иоанна Васильевича башкиру Уранской волости Авдуаку Санбаеву //Вестник Башкирского университета. — 2009. Т.14. №3.
- История башкирских родов. Уран. Том 7 / С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, И. Р. Саитбатталов, Ф. Ф. Гайсина, В. Г. Волков, А. А. Каримов, В. И. Фаррахов, Р. М. Рыскулов, А. Я. Гумерова, Г. Ю. Галеева, Г. Д. Султанова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2015. — 268 с. — ISBN 978-5-85051-630-7. (рус.)
- Йәнғужин Р. З. Башҡорт ҡәбиләләре тарихынан. — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1995. — 96 с. — ISBN 5-295-02551-3.
- Кузеев Р. Г. Происхождение башкирского народа: Этнический состав, история расселения. — М.: Наука, 1974. — 572 с. (рус.)
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Йәнғужин Р. З. Уран (ҡәбилә) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.